Inspectie van de bouwwerf: het belang ervan voor uw bouwproject en bedrijf

Routinematige inspecties zijn essentieel in elk onderdeel van uw bouwproject. Zo bent u er zeker van dat de werkzaamheden volgens plan verlopen en dat ze voldoen aan de eisen, normen en voorschriften. Het beheer van een bouwwerf vereist een coördinatie van mensen, materialen en apparatuur. Daarom vinden er in elke fase en doorheen de projectduur bouwinspecties plaats. Heel wat aspecten worden gekeurd om de vlotte progressie van het project te waarborgen.

Bouwinspecties zijn meestal een contractuele vereiste. De aannemer voert deze uit om de klant of een derde partij een onafhankelijk beeld te geven van de status en progressie van de werkzaamheden. De gebruikelijke bouwinspecties omvatten de volgende aspecten:

• Een inspectie van het bouwproces om er zeker van te zijn dat alle materialen en procedures in overeenstemming zijn met het plan en de specificaties;
• Een inspectie en documentatie van alle werkzaamheden van de aannemer;
• Een rapportage van de dagelijkse werfinspecties;
• Uitvoerige inspecties van de kwaliteit van de installaties om na te gaan of deze voldoen aan de normen en specificaties;
• Een kritisch nazicht van tekeningen en specificaties om afwijkingen en niet-conformiteiten te bespreken;
• Het bijhouden van volledige, nauwkeurige en ordelijke inspectiechecklists en -registers;
• Bijwonen van projectvergaderingen;
• Opvolging van het schema van de aannemer;
• Inspecties van verven en coatings;
• Veldonderzoek en bemonstering van materialen zoals bodems, beton en asfalt, …
• Beoordeling en voltooiing van wijzigingsopdracht(en);
• Toezicht op de geleverde en gebruikte materialen in de bouwwerkzaamheden en deze documenteren;
• Tussentijdse inspecties en de laatste controle uitvoeren bij het voltooien van de bouwwerkzaamheden;
• Voorbereiden van punchlijst(en) en toezicht houden op de afwerking;
• Een overdrachtsinspectie voor een vlotte projectafsluiting.

Progressie

De meeste inspecties vinden doorgaans plaats tijdens de bouwfase, maar zijn ook daarbuiten mogelijk. Maar voordat u de progressie van een project inspecteert en erover rapporteert, zijn er specifieke inspecties vereist als onderdeel van de algemene contractadministratie. Deze inspecties kunnen deel uitmaken van:

• De contractbeoordeling en -ondertekening;
• Precontractuele besprekingen;
• De inwerkperiode van klanten.

Volgens Designing Buildings Wiki zijn er ook tijdens de bouwfase nog inspecties die deel uitmaken van de algemene contractadministratie:

• Een onderzoek van de staat van aangrenzende structuren voor het begin van de bouwwerkzaamheden;
• Regelmatige inspecties om de progressie van de werkzaamheden te beoordelen met het oog op tussentijdse betalingen;
• Steekproeven van modellen en monsters en controleren van tests;
• Inspecties van het inbedrijfstellingsproces;
• Een inspectie voor de certificering van de feitelijke voltooiing;
• Een inspectie na de oplevering van de werf aan de klant volgend op de certificering van de feitelijke voltooiing;
• Een inspectie op het einde van de aansprakelijkheidsperiode om een schema van de gebreken op te stellen;
• Een inspectie na het herstel van het gebrek dat in het schema met gebreken staat.

De inspecteur van de bouwwerf kan de projectverantwoordelijke, een medewerker van de aannemer of een totaal andere deskundige zijn. Afhankelijk van de omvang van een project zijn de inspecteurs permanent op de werf aanwezig of verrichten ze hun taken vanop kantoor, op voorwaarde dat ze de bouwwerf regelmatig en volgens schema bezoeken. Bij grote projecten kan bovendien een keuring van de verschillende aspecten door een team van afzonderlijke inspecteurs nodig zijn. Denk aan mechanische, elektrische, architecturale en structuurwerkzaamheden. Ontwerpconsultants spelen ook een rol in periodieke inspecties, vooral bij keuringen die onder de voorwaarden van hun eigen verbintenis vallen.

Voor specifieke aspecten van een project kan het nodig zijn om gespecialiseerde inspecteurs in te schakelen: milieubeleid, afvalbeheer op de werf, toegankelijkheid, … Werfinspecteurs bezorgen de contractbeheerder of projectverantwoordelijke een onafhankelijke evaluatie van de bouwwerkzaamheden en de progressie ervan. Daarom houden ze dagelijkse bouwregisters of een werfdagboek bij, beleggen ze vergaderingen over de progressie van het project, stellen ze regelmatig rapportenop en dienen deze in.

Kwaliteit

De kwaliteitscontrole (QC) in de bouw omvat inspecties om er zeker van te zijn dat de werkzaamheden voldoen aan de eisen en normen. De kwaliteit van de bouwwerkzaamheden staat beschreven in de technische specificaties van het project, net als de inspecties die nodig zijn om te garanderen dat deze naar tevredenheid zijn uitgevoerd. Deze controles hebben niet alleen betrekking op de producten en materialen, maar beslaan ook de uitvoering en voltooiing van de werkzaamheden. Vergeet niet dat een grondig inspectiesysteem essentieel is om hoogwaardige bouwprojecten tot een goed einde te brengen. En voor een grondige inspectie zijn niet alleen de technische vaardigheden en kennis van bouwmaterialen en -processen van belang, maar ook een goed beoordelingsvermogen, diplomatie en een sterke communicatie. 

Inspecties zijn een manier om de kwaliteit van een afgewerkt bouwwerk te controleren. Ze zijn bedoeld om uw product of werk te verfijnen voordat u het aan de klant oplevert en om zaken te corrigeren die niet aan de eisen voldoen. Als bouwbedrijf wilt u extra kosten vanwege ondermaatse kwaliteit beperken en er zeker van zijn dat het project voldoet aan alle eisen van de klant, of u nu interne of externe controles laat uitvoeren, of zelfs beide.

De normen en procedures voor kwaliteitscontrole (QC) en -borging (QA) in de bouw zijn meestal gebaseerd op de toepassing van de volgende standaarden:

•     ISO 9000: Kwaliteitsbeheer
•     ISO 9001: Kwaliteitsbeheersystemen – Eisen
•     ISO 9004: Richtlijnen voor het duurzame succes van een organisatie – Een benadering van het kwaliteitsbeheer
•     ISO: 19011: Leidraad voor interne en externe audits van kwaliteitsbeheersystemen
•     Richtlijn 89/106/EEG: De richtlijn Bouwproducten

De internationale normen die van toepassing zijn op de bouw horen tot de familie van ISO 9000-standaarden die technische handleidingen, rapporten en specificaties over de efficiëntie van het kwaliteitsbeheer in bouwbedrijven omvatten. In wezen zijn de principes die het kwaliteitsbeheer in bouwnormen bepalen de omvang van het bouwproject, het budget van het project en het tijdschema voor de oplevering.

In de EU is vooral Richtlijn 89/106/EEG of de richtlijn Bouwproducten bepalend voor de standaardisatie van bouwwerken, processen en systemen. U kunt specifieke inspecties organiseren om tegemoet te komen aan de eisen van deze richtlijn en om de naleving ervan te verzekeren. 

Kwaliteitsinspecties in de bouw kunnen controles inhouden van materialen, arbeidseenheden, processen en diensten die door het bouwbedrijf zijn ontworpen en gepland om te voldoen aan de contractuele kwaliteitseisen. Om risico’s te voorkomen, wordt het inspectieschema afgestemd op het kwaliteitsplan van de werkzaamheden waarvoor een garantie van de bouwkwaliteit vereist is. Inspecties van de documentatie, werkinstructies, actieplannen, enz. voor de uitvoering en controle van bouwprocessen zijn ook mogelijk. Uiteraard kunt u deze kwaliteitscontroles ook vervangen door certificeringen van derden.

Gezondheid en veiligheid

Bouwinspecties zijn ook belangrijk om de naleving van de KAM-voorschriften en -normen op te volgen. Deze voorschriften heten in het VK de Construction (Design and Management) Regulations. In de EU zijn ze bepaald door het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk. De aannemer zelf kan deze inspecties uitvoeren, maar ook de toezichthoudende instantie. Ook audits door derden zijn een optie. Dit zijn de verplichte gezondheids- en veiligheidsinspecties op de bouwwerf of binnen een bouwproject (volgens KAM):

•     Valpreventie en persoonlijke valbeveiligingssystemen;
•     Werkzaamheden op hoogtes;
•     Werkplatforms zoals steigers en mobiele platforms;
•     Ladders en trapladders;
•     Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM), inclusief hoofdbescherming;
•     Installaties, voertuigen en andere uitrusting;
•     Opslag;
•     Elektrische systemen;
•     Asbestrisico;
•     Sanitaire voorzieningen zoals toiletten en wastafels;
•     Omstandigheden en orde op de werf;
•     Vermijden van obstructies;
•     Beheer van ademhalingsrisico’s;
•     Structurele stabiliteit;
•     Ongeoorloofde toegang tot de werf voorkomen.

De inspecties moeten regelmatig plaatsvinden en vergezeld gaan van correcte rapporten en actiepunten.

Concreet moeten de inspectierapporten de volgende punten bevatten:

•     De gegevens van de persoon die het rapport opstelt;
•     De gegevens van opdrachtgever van de inspectie;
•     De plaats van inspectie;
•     De datum en het tijdstip van de inspectie;
•     De gegevens over de aard van de inspectie;
•     Informatie over geïdentificeerde gezondheids- en veiligheidsrisico’s;
•     Een beschrijving van de ondernomen actie(s);
•     Eventuele aanvullende maatregelen.

Gebouweninspectie

Gebouweninspecties worden uitgevoerd om te bevestigen dat aan de bouwvoorschriften is voldaan. In Europa werkt het Consortium of European Building Control passende wetgeving en normen inzake gezondheid, veiligheid, toegankelijkheid, energiebesparing en duurzaamheid van gebouwen uit. Het consortium bestaat uit beroepsorganisaties, overheidsorganen of gelijkgestelde instanties.

Het zijn doorgaans bevoegde plaatselijke overheden of externe erkende inspecteurs die deze controles uitvoeren. Gebouweninspecties zijn over het algemeen vereist in de volgende belangrijke fasen van een project:

•     Aanvang;
•     Graafwerkzaamheden (voor het opvullen);
•     Funderingen (voor het afdekken);
•     Aanleg van vochtwerende bekledingen;
•     Aanleg van nieuwe riolering (voor het afdekken);
•     Bouw van de primaire structuur;
•     Plaatsen van isolatie;
•     Dakconstructie;
•     Voltooiing.

Omdat gebouweninspecties voorbehouden zijn aan toezichthoudende instanties, moet u een inspectieaanvraag voor de progressie van de werkzaamheden bij de bevoegde overheidsdienst indienen om de controles correct in te plannen. Als u de toepasselijke inspecties niet laat uitvoeren, zal de toezichthouder het opleveringscertificaat niet afgeven en mag u de werkzaamheden niet voortzetten. Als de aannemer dit toch doet, kan het nodig zijn om delen van het bouwproject open te stellen voor latere inspecties.

In het VK bestaat de regeling ‘competent person self-certification scheme’ of ‘competent person scheme’, wat inhoudt dat geregistreerde installateurs (gewoonlijk kleine bedrijven of eenmanszaken) bevoegd zijn om bepaalde bouwwerkzaamheden zelf te certificeren.

Andere inspecties

Er bestaan nog andere bouwinspecties die niet in de voorgaande categorieën zijn opgenomen:

•     Inspecties om de naleving van de bouwvergunning, voorwaarden en verplichtingen te controleren;
•     Inspecties voor het vrijgeven van financiering door de bevoegde instanties;
•     Verzekeringsinspecties;
•     Routinematige inspecties van straatwerkzaamheden door wegbeheerders voor wegen- en rioolbouw;
•     Milieu-inspecties met betrekking tot vervuiling (geluid, water, rook, enz.) en installaties zoals keukens en rioleringen;
•     Brandveiligheidsinspectie voor brandtrappen, beveiligingssystemen, gevaren en opslag van bepaalde materialen;
•     Fabrieksinspecties;
•     Archeologische inspectie van opgravingen.

Richtlijnen voor een goede bouwinspectie

Zoals we al zeiden, zijn de belangrijkste kwaliteitsmaatstaven voor een bouwproject de omvang, het budget en de tijd die nodig is om het te voltooien. Baseer u altijd op deze drie hoofdpunten als u een inspectie plant. Lees aandachtig, want onze richtlijnen voor een goede bouwinspectie gaan over deze aspecten.

Projectomvang

De inspectieprocessen moeten altijd in verhouding zijn tot de gedefinieerde omvang van het bouwproject, waarbij de behoeften van de klant centraal staan. In alle inspectiechecklists en bouwrapporten moeten altijd de gegevens van de klant staan, met een grondige aantekening van de communicatiegeschiedenis tussen de klant en uw werfmedewerkers. Hou er rekening mee dat voor elke kleine aanpassing of installatie de goedkeuring van de klant vereist is. De communicatie met de klant is altijd prioritair in de checklist van uw bouwproject. Maak daarom van bouwinspecties gebruik om er zeker van te zijn dat alles binnen de omvang van het project verloopt.

Budget

Al uw inspectiechecklists die met geld te maken hebben, moeten altijd verwijzen naar het projectbudget. Om een project binnen het budget te bouwen, heeft een aannemer andere prioriteiten dan een projectverantwoordelijke. Dit heeft een grote invloed op de kwaliteit van uw werk. Gebruik inspecties om uw leveranciers, de inkoop van materialen, werkzaamheden en uitbetalingen, enz. op elkaar af te stemmen. Maak verstandig gebruik van uw inspecties om te controleren of elke uitgave binnen het budget valt naarmate de bouwfasen zich opvolgen, zelfs tot aan de voltooiing.

Schema

Het projectschema heeft direct invloed op het budget en de behoeften van uw klant. Zo kan een tevreden klant door een foute beslissing omslaan en een dure rechtszaak aanspannen. Maak daarom gebruik van bouwinspecties om uw projectschema dagelijks, wekelijks en maandelijks te controleren. Informeer alle relevante betrokkenen altijd uitvoerig over vertragingen. Vertragingen in de bouw kunnen duur uitvallen. Hou u dus altijd aan het duidelijk gedefinieerde projectschema als u de werkzaamheden aanvat.

Constructiefouten en wijzigingsopdrachten

Menselijke fouten en wijzigingsopdrachten zijn onvermijdelijk in bouwprojecten. Bouwinspecties staan of vallen met een goed inspectiesysteem dat omgaat met fouten en noodzakelijke wijzigingen. Als u bouwinspecties coördineert met een duidelijke richtlijn en focus, draagt u bij tot het succes van uw project. Om die reden is een goede organisatie en documentatie van uw bouwinspecties en inspectiechecklists een basisvereiste. 

Raadpleeg daarom ons artikel met de ultieme checklist voor bouwprojecten als u uw inspecties wilt organiseren. Het is een handige leidraad voor tal van werfinspecties. We hebben ook een bibliotheek met checklistsjablonen om u te helpen bij het opzetten van uw eigen bouwinspectie.